به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در جهان و ایران است، اما هنوز بسیاری آن را به عنوان یک بیماری جدی و قابل درمان نمی‌شناسند. باورهای نادرست و کلیشه‌ای درباره افسردگی باعث می‌شود برخی بیماران از درمان فرار کنند یا به سراغ روش‌های اشتباه بروند؛ روش‌هایی که تنها بیماری را تشدید می‌کنند. در این گزارش، به ۸ باور رایج اما غلط درباره افسردگی می‌پردازیم و با ارائه دلایل علمی نشان می‌دهیم که چرا این تصورات باید کنار گذاشته شوند.
تو افسرده نیستی؛ تنبلی
یکی از مخرب‌ترین باورهای رایج در جامعه ایرانی، کم‌اهمیت جلوه دادن افسردگی و تقلیل آن به بی‌کاری یا تنبلی است. این دیدگاه نه تنها ریشه در ناآگاهی دارد، بلکه به شدت توهین‌آمیز است. افسردگی یک بیماری مغزی است که تعادل شیمیایی مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با علائمی نظیر غم و اندوه پایدار، از دست دادن علاقه و لذت، تغییر در الگوهای خواب و اشتها، کاهش انرژی و تمرکز، و حتی افکار خودکشی همراه است. این علائم به هیچ وجه انتخاب فرد نیستند و اراده او نقشی در کنترل آنها ندارد. تحقیر و سرزنش فرد افسرده نه تنها کمکی به او نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود تا از جستجوی کمک حرفه‌ای خودداری کند و دچار انزوای بیشتر شود.
فقط آدم‌های ضعیف افسرده می‌شوند
این باور که ریشه در مفهوم " لزوم قوی بودن" در فرهنگ ما دارد، یکی دیگر از موانع بزرگ در مسیر درمان افسردگی است. افسردگی به هیچ وجه نشانه‌ای از ضعف شخصیت نیست و می‌تواند هر فردی را با هر میزان از قدرت روحی و جسمی درگیر کند. افراد موفق، تحصیل‌کرده و به ظاهر قوی نیز می‌توانند به افسردگی مبتلا شوند. این دیدگاه غلط باعث می‌شود که بسیاری از افراد به دلیل ترس از برچسب "ضعیف" خوردن، علائم خود را پنهان کنند و از مراجعه به متخصص خودداری کنند. در واقع، شجاعت واقعی در این است که فرد بپذیرد به کمک نیاز دارد و برای بهبود خود اقدام کند.
افسردگی فقط در بزرگسالان رخ می‌دهد
بعضی‌ها فکر می‌کنند افسردگی مختص بزرگسالان است و نوجوانان یا کودکان افسرده نمی‌شوند. در حالی که افسردگی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد و تشخیص به‌موقع اهمیت زیادی دارد.
فقط اتفاقات بزرگ باعث افسردگی می‌شوند
واقعیت این است که افسردگی ممکن است حتی بدون عامل مشخص رخ دهد. عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی و سبک زندگی در بروز و تشدید افسردگی نقش مهمی دارند.
درمان طول می‌کشد و امیدی نیست
این تصور که افسردگی همیشه طولانی و طاقت‌فرسا است، غلط است. درمان به‌موقع و اصولی می‌تواند زودتر نتیجه‌بخش باشد و بسیاری از افراد بهبود قابل توجهی پیدا می‌کنند.
مراجعه به متخصص نیاز نیست
باور به معنویت و دین می‌تواند امید و تاب‌آوری را افزایش دهد، اما جایگزین درمان پزشکی و روان‌شناختی نیست. افسردگی مانند بیماری‌های جسمی نیاز به مداخلات تخصصی دارد. روانپزشک، روانشناس، داروهای ضدافسردگی و جلسات روان‌درمانی روش‌های علمی و اثربخش درمان هستند و اکتفا به توکل صرف می‌تواند باعث مزمن شدن بیماری شود.
داروهای ضدافسردگی اعتیادآورند
ترس از مصرف داروهای ضدافسردگی، یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران و خانواده‌هایشان است که بیشتر ریشه در اطلاعات نادرست و شایعات دارد. داروهای ضدافسردگی در صورت مصرف صحیح و تحت نظر پزشک، اعتیادآور نیستند. این داروها با تنظیم مواد شیمیایی مغز، به بهبود خلق و خو، افزایش انرژی و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کنند. عوارض جانبی احتمالی این داروها معمولا خفیف و موقتی هستند و پزشک با توجه به وضعیت بیمار، مناسب‌ترین دارو را تجویز می‌کند. مهم است که بیماران بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنند. چون قطع ناگهانی داروهای حوزه اعصاب و روان می‌تواند منجر به علائم ترک و بازگشت بیماری شود.
ترس از اعتیاد به داروهای ضدافسردگی، یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران و خانواده‌هایشان است. واقعیت این است که مصرف درست و زیر نظر پزشک داروها ایمن است و به بهبود خلق، انرژی و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند. عوارض جانبی معمولا خفیف و موقت است و قطع ناگهانی دارو بدون مشورت پزشک می‌تواند باعث بازگشت بیماری شود.
خودش می‌گذرد
متاسفانه بسیاری از افراد بر این باورند که افسردگی نیز مانند یک سرماخوردگی ساده، به مرور زمان و بدون هیچ مداخله‌ای خود به خود بهبود می‌یابد. این دیدگاه در برخی موارد خفیف ممکن است صادق باشد، اما در اکثر موارد، افسردگی یک بیماری مزمن است که در صورت عدم درمان می‌تواند به عودهای مکرر و طولانی‌مدت منجر شود. عدم درمان به موقع افسردگی نه تنها رنج و عذاب بیمار را طولانی می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات جدی در روابط، شغل و کیفیت کلی زندگی او شود.
چطور بفهمیم افسرده‌ایم یا نه؟
دکتر علی محسنیان، روانپزشک و متخصص اعصاب و روان ، درباره رایج‌ترین باورهای اشتباه درمورد افسردگی می‌گوید: «چند باور اشتباه درباره افسردگی در جامعه ما وجود دارد؛ یکی از آنها این است که درمانی برای افسردگی وجود ندارد، یا شخص افسرده دیوانه و روانی است. در حالی که اصلاً این طور نیست. افسردگی مثل هر بیماری دیگری قابل درمان است چه بسا راحت‌تر. اشتباه دیگر درباره افسردگی این است که به فرد افسرده بگویید موضوع مهمی نیست و خودش خوب می‌شود. این نوع حرف زدن اتفاقا بیماری را تشدید می‌کند و باعث می‌شود که شخص افسرده اعتماد به نفسش را از دست بدهد.»
به گفته این روانپزشک، «افسردگی یک بیماری قابل درمان است که با مشاوره گرفتن و تجویز دارو حل می شود. درضمن، درباره افسردگی باید برون‌ریزی داشت؛ یعنی باید گفتگو کرد و به دنبال درمان بود. البته درمان اصولی و زیر نظر متخصص.»
دکتر محسنیان در پاسخ به این سوال که فرد با دیدن چه علائمی در خود احتمال ابتلا به افسردگی را بدهد، می‌گوید: «فرد افسرده معمولا در خودش فرو می‌رود و کم‌حرف می‌شود، دلشوره شدید دارد، پرخاشگری می‌کند، تحمل شرایط برایش سخت می‌شود، اعتماد به نفسش کاهش می‌یابد و مدام خود را سرزنش می‌کند، عملکرد سابق را دیگر ندارد و سطح انرژی‌اش افت می‌کند، قبلاً آرام بوده اما حالا تحریک‌پذیر شده و مدام در انتظار اتفاقات بد است، یا قبلاً خیلی فعال بود اما الان گوشه‌گیر و منزوی شده است. وقتی چنین علائمی را در کسی می‌بینیم، باید احتمال دهیم که دچار اضطراب و افسردگی شده است. درمان چنین فردی را نباید به تعویق انداخت یا به سادگی از کنارش گذشت.»
توصیه‌هایی برای بهبود روح و روان
روانشناسان تاکید دارند که برای غلبه بر باورهای غلط و بهبود وضعیت سلامت روان در جامعه، لازم است که این اقدامات به صورت جدی پیگیری شوند:
آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده: رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد باید در زمینه آموزش عمومی در مورد افسردگی، علائم، علل و روش‌های درمان آن، نقش فعال‌تری ایفا کنند.
فرهنگ‌سازی و شکستن تابوها: لازم است که گفتگو درباره سلامت روان و افسردگی عادی‌سازی شود و از برچسب‌زنی و شرمساری افراد افسرده خودداری شود.
دسترسی آسان به خدمات روانپزشکی و روان‌شناسی: باید تلاش شود تا خدمات سلامت روان به صورت گسترده‌تر و با هزینه مناسب در دسترس عموم قرار گیرد.
حمایت اجتماعی: خانواده‌ها، دوستان و جامعه باید از افراد افسرده حمایت کنند و آنها را به حال خود رها نکنند.
نظر شما